Asilbey Camisi 7
Asil Bey, 1530 tarihlerinde Çağa Kazası, Otac Köyü’nde yaşamıştır. Çağa kazası, Asilbey Mahallesi’nde Asil Bey tarafından yaptırılmış bir cami bulunmaktadır.
Bu caminin varlığını Osmanlı Arşivleri belgelerinde görüyoruz. Çağa’da bulunan Asilbey Camisi imamet ve hitabetliğinin kime ait olduğu konusunda çıkan bir sorunla ilgili yazışmalardan Asilbey’le ilgili olan kısmı şöyledir:
“Devletlü, merhametli sultanım hazretleri sağolsun.
Çağa kazasında bulunan Asilbey’in bina eylediği cami-i şerif ve musallasına…” belgenin devamında imamet ve hatipliğin kime ait olduğu konusu işlenmektedir. Görülmektedir ki, belgede Asilbey’in bir cami inşa ettiği kaydedilmektedir. Caminin adı Asilbey Camisi’dir. Osmanlı arşiv belgesi 1138 hicri 1725 miladi tarihlidir. (Levha 27) Belge, Çağa kazasında Asilbey adına ve onun adını taşıyan caminin varlığının kesin ıspatıdır. Cami hemen vakıf haline getirilerek gelecekteki masraflarıda karşılanmıştır. Yukarıdaki belgedende anlaşılacağı gibi Asilbey Camisi 1705 tarihinden önce 1530 tarihinden sonra yapılmıştır.
LEVHA 27 8
Devletlü, merhametlü Sultanım hazretleri sağolsun
Çağa kazasında vaki Asilbey bina eylediği Cami-i şerif ve musallasının evladiyyet ve meşrutiyyet üzre yevmi bir akçe vazife ile imameti ve hitabeti askeri beratıyla üzerimde olup bir vechile dâhil icab eder halim yoğ iken Mehmed nam kimesne ve bazı ashab-ı ağraz olanlar askeri ve divan beratıyla müdahale edip pederim nam parasını üzerimden ref ve gadr murad etdirip müdahaleleri men olunmak üzre vakf-ı mezburun asıl kaydı Anadolu Muhasebesinde mukayyed olmağla kaydı mahalline kayd olunup ve minval-ı meşruh üzre tevcih ve yedime Maliyeden berat-i şerif-i alişan sadaka ve ihsan buyrulmak babında emr ü ferman devletlü, merhametlü sultanım hazretlerinindir.
Bende
Es-Seyyid Mustafa
Veled-i es-Seyyed Hüseyin
1845 Temettuat Defteri kayıtlarında Çağa Kazası’nın Asilbey Mahallesi’nde bulunan cami açık bir şekilde görülmektedir. Camide Katipoğlu İdris Efendi imamlık yapmaktadır. Müezzin ise Molla Haliloğlu Karamüezzin Halil’dir. Asilbey Camisi, 1944 yılında meydana gelen depremde yıkılmıştır. Cami, Eskiçağa Türbesin’nin hemen yanında bulunuyordu.
7 Kaynak: İdris Keleş, Yeniçağa Tarihi 1, Çağa ve Köylerinin Tarihi.
8 Osmanlı Arşivleri Genel Müdürlüğü
DİĞER
ESKİÇAĞ YILDIRIM BAYEZİD CAMİSİ 1
ESKİÇAĞA YILDIRIM BAYEZİD HAMAMI
Camii ile aynı devirde 1398’de Yıldırım Beyazıd adına yapılmış olan Çağa Hamamı, küçük fakat mimari bakımdan önemli olan bir yapıdır.
SEYDİ SÜLEYMAN TÜRBESİ 5
Seydi Süleyman Türbesi, Kemaller Köyü’nün Cefakârlar Mahallesi’nde bulunmaktadır. Türbe örme tuğladan dikdörtgen biçiminde yapılmıştır. Yapılış tarihi bilinmez. Türbenin içinde üç tane mezar vardır. Mezarların yazıtları yoktur. Kime ait oldukları bilinmez. Bu mezarlardan birinin Seydi Süleyman’a ait olduğu inancı hakimdir.
ESKİÇAĞA TÜRBESİ 9
Eskiçağa Türbesi, Yıldırım Camii doğusunda bulunmaktadır. Kime ait olduğu bilinmemekte, fakat muhtemelen burada bulunan diğer eserlerle birlikte aynı tarihte yapılmış olabileceği sanılmaktadır. Kare plânda basit bir yapı olmakla beraber Osmanlı türbe mimarisinin tipik örneklerindendir.
EROĞLU TÜRBESİ 11
Sarayköy’de Osmanlı dönemine ait bir türbe bulunmaktadır. Bu türbeye Eroğlu Türbesi adı verilir. Türbede iki erkek bir de kadın mezarı vardır. Burada yatan kişi için anlatılan şey şudur: Ümmü Kemal, Mengen Baba Hızır Köyü’ndeki Said-i Yetkin Hazretlerinin çağdaşıdır. Anadolu’ya ilk gelen gönül erlerinden oldukları sanılmaktadır. Bu türbede yatan kişinin ismi de Eroğlu’dur. 12
ÇAĞA KALESİ 14
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde, Tarihi Çağa yerleşimi civarında bir kalenin varlığından söz edilir. Bu kale günümüz araştırmacıları ve kitaplarında da geçer. Kale Çağa yerleşimi yakınındadır. Fakat bugüne kadar kalenin yeri hakkında bir bilgi ve buluntuya rastlanmamıştır.
ÇAĞA MEDRESESİ 16
Medrese, eskiden Müslüman çocuklarının okudukları okullara verilen addır. Selçuklular ve Osmanlılar döneminde ülkenin hemen her yerinde medreseler yapılırdı. Medreseler ilk, orta ve yüksek dereceli olmak üzere kısımlara ayrılırlardı. Medreseler, bir avlunun etrafına yapılan kubbeli odalardan ve dershanelerden oluşurdu. Odalarda öğrenciler oturur, yatar ve yemeklerini yerlerdi. Ayrıca müderrislerin (öğretmen) ders okuttuğu bir de sınıf vardı. Büyük medreselerde öğrencilerin namaz kılması için mescitlerde bulunurdu.
ÇAĞA’DA BULUNAN ZAVİYELER 17
Zaviye, Osmanlı Devleti’nde küçük dini tekkelerin ortak adıdır. Genellikle kent ve kasabaların dışında kurulurdu. Tekke ve Zaviyelerde İslam ahlakı, tasavvuf ilmi öğretilir ve tatbik edilirdi. Ayrıca burada oturan dervişler yorgun yolculara yardımda bulunurlardı. Zaviyeye degah, hanhak ve asitane de denirdi.
ÇEŞMELER 18
Çağa Kazasında 1398 tarihinde Yıldırım Bayezid adına Hamzabey Köyü’nde yaptırılmıştır. Çeşme kesme taştan yapılmıştır. Adaköy’ün Çamurcuk Mahallesi ile Çamlık Köyü yolu ayrımında bulunan tarihi çeşme Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine aittir.
Vakıflar 19
Vakıf, varlıklı kişilerin mülkünü resmi olarak fakir Müslümanlara bırakması veya hayır kurumu olarak insanların kullanımına sunmasıdır. İnsanlara ihsan ve ikram gayesiyle kurulur. Vakıf ibadet değil kurbettir. Yani sevap kazanmak için yapılan bir iştir.
MEZAR TAŞLARI 22
ağa tarihi yerleşiminden günümüze kalan Osmanlı mezar taşları hem tarihi birer vesika hem de islam kültürünün yansımasıdır. Bu mezarlar Yıldırım Bayezid Camisinin güneybatısındaki alanda, bir kısım mezarlarda Çağa’nın yanından geçen karayolunun karşısında bulunmaktadır. Mezarlar günümüzdekinden biraz farklıdır. Bugün ölüler toprağın içine defnedilirken. Osmanlı Dönemi mezarları blok taşlardan oluşmaktadır. Mezarın yanları ve üstü bazalt blok taşlar ile örtülmüştür. Tüm mezarlar bu şekilde midir? İncelediklerimizde bu özelliği görüyoruz. Hepsi için bir genelleme yapmak doğru olmaz.
