Vakıflar 19
Vakıf, varlıklı kişilerin mülkünü resmi olarak fakir Müslümanlara bırakması veya hayır kurumu olarak insanların kullanımına sunmasıdır. İnsanlara ihsan ve ikram gayesiyle kurulur. Vakıf ibadet değil kurbettir. Yani sevap kazanmak için yapılan bir iştir.
Vakıflar çok eski tarihli olup Peygamber Efendimiz’den önceki peygamberler zamanında da vakıflar kurulmuştur. Vakıf adı verilen kuruluşlara eski milletlerden Mısırlılar, Romalılar ve diğerlerinde de rastlanır. İslamiyetin gelmesi ile hakiki hüviyetine kavuşmuştur. Anadolu’da Büyük Selçuklular ile kurulmuş, Beylikler ve Anadolu Selçuklu Devleti ile gelişmiştir. En büyük gelişmeyi Osmanlı Devleti zamanında göstermiştir.
Vakıf Sistemi söyledir: Varlıklı kimse cami, mescid, şifahane, imaret, okul gibi herkesin yararlanabileceği bir hayır kurumu yaptırır. Bunun sürekli hizmet göstermesi ve bakımı için tarla, bağ, bahçe, zeytinlik, dükkân ya da han gibi taşınmaz malları vakıf haline getirirdi. Bu malların işletme geliri ile o hayır kurumunu genel giderleri karşılanırdı.
Çağa Kazası’nda tarih boyunca çeşitli vakıflar kurulmuştur. Kurulan bu vakıflar fakir insanlara hizmet ettiği gibi, sosyal hayatta kullanılan kurumların var olmasında katkı sağlamıştır. 1530 tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defteri’nde Çağa’da bulunan vakıf malları detaylı bir şekilde gösterilmiştir. Bu dönemde Çağa’da vakıf malı olarak Yıldırım Bayezid Camisi, iki mescid, bir muallimhane, Yıldırım Bayezid Hamamı, 19 tarla, 13 çiftlik, 37 ev, 45.000 nakit para bulunmaktadır. Bu rakamlardan da anlaşılacağı gibi Çağa Kazası’nda vakıf sistemi Osmanlı Devleti’nin tamamında olduğu gibi büyük bir gelişme göstermiştir.
1706 tarihli Bolu Livası Tahrir Defteri’nde Çağa Kazası’nda bulunan vakıflar açık bir şekilde sayılmıştır. Bu vakıflar şunlardır: Süleyman Dede Vakfı (Seydi Süleyman Vakfı), Abdullah İmamoğlu Vakfı, Hasan Dede Vakfı, Osman Dede Vakfı, Hafız Hacı Bayram Vakfı’dır. Bu vakıflar 1530 Vilayet Defteri’nde sayılan tüm kurular yine mevcut idi. Bu kurumlar dışında yenileri de eklenmişti.
1845 tarihli Temettuat Defteri’nde yukarıda sayılan vakıflara bir vakıf daha eklenmiştir. Bu vakfın adı Ali baba vakfı’dır. Tüm bu vakıflar insanlığa hizmeti gaye edinerek çalışmışlardır. Bu yüzden vakıf malları “Tanrı Mülkü” olarak kabul edilmiş ve korunmuştur.
19 Kaynak: İdris Keleş, Yeniçağa Tarihi 1, Çağa ve Köylerinin Tarihi.
DİĞER
ESKİÇAĞ YILDIRIM BAYEZİD CAMİSİ 1
ESKİÇAĞA YILDIRIM BAYEZİD HAMAMI
Camii ile aynı devirde 1398’de Yıldırım Beyazıd adına yapılmış olan Çağa Hamamı, küçük fakat mimari bakımdan önemli olan bir yapıdır.
SEYDİ SÜLEYMAN TÜRBESİ 5
Seydi Süleyman Türbesi, Kemaller Köyü’nün Cefakârlar Mahallesi’nde bulunmaktadır. Türbe örme tuğladan dikdörtgen biçiminde yapılmıştır. Yapılış tarihi bilinmez. Türbenin içinde üç tane mezar vardır. Mezarların yazıtları yoktur. Kime ait oldukları bilinmez. Bu mezarlardan birinin Seydi Süleyman’a ait olduğu inancı hakimdir.
Asilbey Camisi 7
Asil Bey, 1530 tarihlerinde Çağa Kazası, Otac Köyü’nde yaşamıştır. Çağa kazası, Asilbey Mahallesi’nde Asil Bey tarafından yaptırılmış bir cami bulunmaktadır.
ESKİÇAĞA TÜRBESİ 9
Eskiçağa Türbesi, Yıldırım Camii doğusunda bulunmaktadır. Kime ait olduğu bilinmemekte, fakat muhtemelen burada bulunan diğer eserlerle birlikte aynı tarihte yapılmış olabileceği sanılmaktadır. Kare plânda basit bir yapı olmakla beraber Osmanlı türbe mimarisinin tipik örneklerindendir.
EROĞLU TÜRBESİ 11
Sarayköy’de Osmanlı dönemine ait bir türbe bulunmaktadır. Bu türbeye Eroğlu Türbesi adı verilir. Türbede iki erkek bir de kadın mezarı vardır. Burada yatan kişi için anlatılan şey şudur: Ümmü Kemal, Mengen Baba Hızır Köyü’ndeki Said-i Yetkin Hazretlerinin çağdaşıdır. Anadolu’ya ilk gelen gönül erlerinden oldukları sanılmaktadır. Bu türbede yatan kişinin ismi de Eroğlu’dur. 12
ÇAĞA KALESİ 14
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde, Tarihi Çağa yerleşimi civarında bir kalenin varlığından söz edilir. Bu kale günümüz araştırmacıları ve kitaplarında da geçer. Kale Çağa yerleşimi yakınındadır. Fakat bugüne kadar kalenin yeri hakkında bir bilgi ve buluntuya rastlanmamıştır.
ÇAĞA MEDRESESİ 16
Medrese, eskiden Müslüman çocuklarının okudukları okullara verilen addır. Selçuklular ve Osmanlılar döneminde ülkenin hemen her yerinde medreseler yapılırdı. Medreseler ilk, orta ve yüksek dereceli olmak üzere kısımlara ayrılırlardı. Medreseler, bir avlunun etrafına yapılan kubbeli odalardan ve dershanelerden oluşurdu. Odalarda öğrenciler oturur, yatar ve yemeklerini yerlerdi. Ayrıca müderrislerin (öğretmen) ders okuttuğu bir de sınıf vardı. Büyük medreselerde öğrencilerin namaz kılması için mescitlerde bulunurdu.
ÇAĞA’DA BULUNAN ZAVİYELER 17
Zaviye, Osmanlı Devleti’nde küçük dini tekkelerin ortak adıdır. Genellikle kent ve kasabaların dışında kurulurdu. Tekke ve Zaviyelerde İslam ahlakı, tasavvuf ilmi öğretilir ve tatbik edilirdi. Ayrıca burada oturan dervişler yorgun yolculara yardımda bulunurlardı. Zaviyeye degah, hanhak ve asitane de denirdi.
ÇEŞMELER 18
Çağa Kazasında 1398 tarihinde Yıldırım Bayezid adına Hamzabey Köyü’nde yaptırılmıştır. Çeşme kesme taştan yapılmıştır. Adaköy’ün Çamurcuk Mahallesi ile Çamlık Köyü yolu ayrımında bulunan tarihi çeşme Osmanlı Devleti’nin son dönemlerine aittir.
MEZAR TAŞLARI 22
ağa tarihi yerleşiminden günümüze kalan Osmanlı mezar taşları hem tarihi birer vesika hem de islam kültürünün yansımasıdır. Bu mezarlar Yıldırım Bayezid Camisinin güneybatısındaki alanda, bir kısım mezarlarda Çağa’nın yanından geçen karayolunun karşısında bulunmaktadır. Mezarlar günümüzdekinden biraz farklıdır. Bugün ölüler toprağın içine defnedilirken. Osmanlı Dönemi mezarları blok taşlardan oluşmaktadır. Mezarın yanları ve üstü bazalt blok taşlar ile örtülmüştür. Tüm mezarlar bu şekilde midir? İncelediklerimizde bu özelliği görüyoruz. Hepsi için bir genelleme yapmak doğru olmaz.
